Als school kun je als volgt aan de slag gaan met digitaal toetsen. Je richt een kernteam op, schaft een toetsplatform aan en je geeft alle gebruikers een knoppencursus. Als je dat gedaan hebben gaat het toetsen vlekkeloos digitaal en hoef je niet meer na te kijken. Simpel toch?

De praktijk leert dat je bij deze insteek niets anders dan een teleurstelling tegemoet gaat. Digitaal gaan toetsen is serieus werk voor docent, IT-er, schoolleiding en bestuur. In dit artikel meer informatie over wat er komt kijken bij digitaal gaan toetsen.

Onderwijs, toetsen, organisatie en een beetje IT

Een deel van de bovenstaande aanname is natuurlijk correct. De IT moet op orde zijn. En de gebruikers moeten in staat zijn om met een nieuwe applicatie te gaan werken.

Digitaal toetsen vraagt om een verandering in het primaire proces van toetsen: de constructie, de afname en de verwerking. Daarnaast is het van belang om de IT en het beheer op orde te hebben. Dit vraagt ook iets van het beleid en de organisatie. In de vragenlijsten van Toetskeurig zijn dan voor ieder van deze thema’s de onderwerpen opgenomen waar je iets voor moet regelen.

Het begint en eindigt bij onderwijs

Hoe past toetsen in het onderwijs van je school? Wanneer toets je? Waarom toets je? En welke varianten zet je allemaal in? Van toetsbeleid tot toetspraktijk dus. Digitaal toetsen geeft je hierin vooral meer mogelijkheden. Denk aan peer-review, diagnostische toetsen, adaptieve toetsen en beoordeling van (groeps)opdrachten. Voordat je digitaal gaat toetsen is het daarom van belang om hier als vaksectie, afdeling of school kijk op te hebben.

Nu we het toch over toetsen hebben

Het tweede onderwerp is de inhoud van de toets zelf. Bij het construeren van een digitale toets komt net iets meer kijken. Zodra je een toets op papier construeert dan ben je vooral bezig met de inhoudelijke vraagstelling en een beetje met opmaak. Voor digitaal toetsen komt daar vervolgens ook nog de configuratie van de toets en de vragen in het toetsplatform bij. Je moet in je toetsplatform instellen hoe je vraag gescoord wordt, hoe de interactiemogelijkheden zijn voor je leerlingen, wat de volgorde is van de opgaven. Ook plan je de toets voor je leerlingen. Zodat alleen zij op een gegeven moment online toegang hebben tot de toetsinhoud. En als je het helemaal goed doet dan voeg je leerdoelen, kenmerken en beheersingsniveaus toe. Zo kun je later je opgaven hergebruiken, of ze gerandomiseerd inzetten in nieuwe toetsen.

Het derde onderwerp is de IT

Hierbij komt allereerst de basisinfrastructuur kijken. Een device, goede netwerkverbinding, de veilig en toegangsrechten tot een te selecteren toetsplatform en de te maken toets. In het geval van een summatieve toets wil je ervoor zorgen dat jouw leerlingen geen gebruik kunnen maken van niet toegestane hulpmiddelen of bronnen. Hiervoor kun je het device van je leerling vergrendelen voor ander gebruik dan het maken van de toets. Oplossingen hiervoor zijn: lock-down browsers, online proctoring of speciale modi van het besturingssysteem (kiosk-modus of take-a-test).

Als organisatie samen beter toetsen

Digitaal toetsen vraagt om een nieuwe manier van werken. Dit betekent dan ook een organisatieverandering. De gebruikerstraining is nodig voor het praktisch leren werken met een toetsplatform. De echte uitdaging ligt in de professionalisering van de toetsorganisatie. Door het delen van opgaven, samen nakijken van toetsen en het structureel analyseren van toetsresultaten kun je als school een slag maken naar samen beter toetsen. Wie vervult binnen jouw school of vaksectie de rol van constructeur, surveillant, nakijker en/of analist? En hoe benut je de toetsresultaten voor toets-, leer- en stuurinformatie?

Niet aan beginnen…

Als je dit alles op een rij zet dan is het nogal wat om digitaal te gaan toetsen. En zo kom ik dan ook tot de stelling van dit drieluik: Digitaal toetsen? Niet aan beginnen. Zodra je als school alleen digitaal toetst voor de administratieve lastenverlichting en het mindere nakijkwerk dan raad ik je aan om er niet mee te starten. Lees in het derde deel van dit drieluik waarom je wel digitaal gaat toetsen.

Het serieuze werk (2/3)